ژئوتوریسم یا زمین‌گردشگری، به عنوان یکی از شاخه‌های نوآورانه در حوزه گردشگری معرفی شده است که به کمک فناوری‌ها، خصوصیات جغرافیایی یک مکان مانند فرهنگ، محیط، میراث فرهنگی و جمعیت بومی را مورد توجه قرار می‌دهد. زمین مملو از جاذبه‌های تاریخی و جغرافیایی به مثابه یک پهنه‌ خلاق می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد ارزش افزوده، تحول در رفاه جامعه و ایجاد اشتغال پایدار باشد.

زمین ثروت‌آفرین

زمین‌گردشگری همان‌طور که در تعریف آن آمده، مبتنی بر نوآوری در بازار پرسود گردشگری است به طوری‌که نوآوری، یکی از بخش‌های جدانشدنی و حائز اهمیت در زمین گردشگری بخ حساب می‌آید و پروژه های مشترکی که از طریق آن‌ها کسب‌وکارهای خلاق و فناور می‌توانند ایده‌ها، تجربیات و روش‌ها را ارائه کنند می‌توانند از ظرفیت‌های نهفته جغرافیایی خلق ثروت بپردازند پایه و اساس ژئوتوریسم را می‌سازند.

ژئوتوریسم همچنین فرهنگ بومی جامعه را از طریق جذب تعداد بیش‌تری از گردشگران، متحول می‌کند و تولید محصولات محلی و صنایع دستی محلی را که در ژئوتوریسم و ​​بازاریابی جغرافیایی مشارکت دارند با ایجاد شرکت‌های خلاق، رونق می‌دهد.

ایجاد امکانی برای معرفی جاذبه‌های زمین‌شناسی، سازمان‎دهی برنامه‌های آموزشی زمین‌شناسی برای کودکان، نوجوانان و دانش آموزان در کنار کارگاه‌ها، نمایشگاه‌های منطقه ای و جشنواره ها از فرصت‌هایی است که توسعه زمین گردشگری برای خلق ارزش افزوده و اشتغال پایدار در اختیار ما قرار می‌دهد.

زمین‌گردشگری و توسعه کسب‌وکارهای خلاق

زمین‌گردشگری یکی از هم‌خانواده‌های توریسم است و به طور خاص، بر توسعه کسب‌وکارها از پدیده‌های غیرزنده و محیط‌ غیرجان‌دار تمرکز دارد. نمونه‌های پرشماری از پدیده‌های جذاب در حوزه گردشگری زمین را می‌توان در کشورمان مشاهده کرد که چشمه‌های باداب سورت، جزیره سراسر رنگ هرمز و گل‌فشان‌های گلستان اشاره کرد.

با توجه به جذابیت این‌پدیده‌ها برای دیگر کشورها، حضور سرمایه‌گذاران و دانشمندان، گردشگری جغرافیایی توسعه یافته است تا از این ظرفیت زمین، برای ایجاد کسب‌وکارهای خلاق و ارزش‌آفرین ضمن حفظ سرمایه‌های خدادادی بهره برده شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که توسعه فناوری زمین‌گردشگری می‌تواند فرصت‌های شغلی جدید، فعالیت‌های اقتصادی نوآورانه و منابع درآمد قابل توجهی را به ویژه در مناطق روستایی ایجاد کند.

ایران و توسعه زمین‌گردشگری

زمین‌گردشگری با تدوین سیاست‌های حمایتی و مشارکت افراد محلی در فعالیت های حفاظتی، استفاده از نیروی انسانی خلاق و همراه کردن آنان در توسعه فعالیت‌های فناورانه حفاظت از جاذبه‌های زمین‌شناختی و ایجاد کسب‌وکارهای خلاق و نوآور، رونق می‌گیرد. اما مهم‌تر از همه این‌ها وجود جاذبه‌ها و پدیده‌های منحصر به‌فرد و خاص زمین‌شناسی موهبتی است که زمینه را برای توسعه این صنعت فراهم می‌کند.

کشورمان ایران با بهره‌مندی از جاذبه‌های زمین‌شناختی خارق‌العاده‌ای که بعضی از ان‌ها در جهان مشابه ندارند، دارای فرصتی ویژه در توسعه فناوری‌های زمین‌گردشگری است. بخشی از این ظرفیت نهفته با توسعه ژئوپارک‌ها، فعالیت‌های ترویجی و همکاری‌های فناورانه برای معرفی جاذبه‌ها به کمک فعالان این حوزه شناخته می‌شود. فعالیت‌های حمایتی ترویجی و شبکه نقش مهمی در مدیریت ژئوپارک‌ها دارند.

همکاری نزدیک بین ژئوپارک‌ها، بخش‌های فعال صنعت گردشگری، دانشگاه‌ها و شرکت‌‌های خلاق فرصتی برای تبادل دانش فراهم می کند و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را به مشارکت در فعالیت‌های زمین‌گردشگری ترغیب می کند. در حالی که بخش خصوصی، شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق با استفاده از ظرفیت‌های زمین‌شناسی ارزش افزوده و ایجاد شرکت‌های خلاق  روستایی فراهم می کنند.

در کشورمان با استفاده از توانمندی‌های فناورانه بومی، ظرفیت زمین‌گردشگری به کمک ایجاد ژئوپارک‌ها توسعه یافته است. بیش از 80 پدیده زمین‌گردشگری در ایران وجود دارد که می‌تواند به فرصتی برای جذب سرمایه و اشتغال نوآورانه منجر شود. ژئوپارک قشم برخورداری از جاذبه‌های منحصر به فرد طبیعی، نمونه‌ای از ژئوپارک‌های بومی به شمار می‌رود که در خاورمیانه بی همتا است.

ترویج ظرفیت‌های زمین گردشگری

در راستای توسعه فناوری زمین‌گردشگری و ایجاد فرصتی برای شرکت‌های خلاق، رونق کسب و کارهای محلی و حفظ جاذبه‌های زمین‌شناختی، طرح توسعه فناوری‌های زمین شناسی و معدن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، زمینه را برای معرفی و ترویج ظرفیت‌های نهفته زمین گردشگری کشورمان فراهم کرده است.

یکی از گام‌های پیموده شده در مسیر توسعه ژئوتوریسم، معرفی این جاذبه‌ها با ساخت، تدوین و انتشار سلسله‌ مستندهای زمین‌شناسی با عنوان «رخساره زمین» است. رخساره زمین با حمایت طرح توسعه فناوری‌های معدن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به معرفی ظرفیت‌های نهفته زمین شناختی کشور می‌پردازد.

تا کنون 3 قسمت از این مستندهای ترویجی، با هدف معرفی جاذبه‌های فناورانه و زمین‌گردشگری زمین شناسی، معدن و صنایع معدنی منتشر شده است که تازه‌ترین نسخه ان به معرفی پدیده زمین‌شناسی گل‌فشان می‌پردازد.

تازه‌ترین نسخه از سلسله‌ مستندهای رخساره زمین با محوریت جاذبه‌های زمین‌گردشگری استان سیستان و بلوچستان با حمایت طرح توسعه فناوری‌ها و نوآوری‌های حوزه معدن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری زمینه را برای معرفی این ظرفیت کم‌تر شناخته شده زمین‌شناختی کشورمان فراهم کرده است.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/24